Thưởng trà là một nghệ thuật đòi hỏi sự tinh tế trong từng bước: từ chọn nguyên liệu, dụng cụ đến cách pha. Tuy nhiên, không ít người gặp tình trạng trà bị nước đục, hương thơm nhạt nhòa, khiến trải nghiệm uống trà không còn trọn vẹn. Vậy nguyên nhân của hiện tượng này là gì và có cách nào để khắc phục? sau đây là những nguyên nhân!
1. Trà bị nước đục là gì?
Trà bị nước đục là khi nước trà sau khi pha không trong sáng như mong đợi mà chuyển sang màu vàng đậm, nâu đục hoặc có vẩn nhỏ li ti. Tình trạng này có thể xảy ra ngay sau khi rót nước sôi hoặc sau vài phút trà nguội dần. Không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, trà bị đục còn đi kèm với hiện tượng mất mùi hương, vị trà kém tinh tế.
2. Nguyên nhân khiến trà bị nước đục, ít hương
2.1. Chất lượng trà chưa đạt chuẩn
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Một số loại trà kém chất lượng hoặc không được chế biến đúng kỹ thuật sẽ dễ bị đục nước khi pha. Trà quá vụn, trà ẩm mốc, bị oxy hóa hoặc trà sử dụng hóa chất bảo quản cũng có thể gây ra hiện tượng này. Ngoài ra, nếu trà được sấy quá khô hoặc không đúng nhiệt độ, tinh dầu tự nhiên trong lá sẽ mất đi, làm trà nhạt hương.
2.2. Nguồn nước pha trà không tinh khiết
Dù chọn loại trà ngon đến mấy mà dùng nước máy chưa lọc, nước có hàm lượng khoáng cao hoặc nước đã để lâu cũng đều có thể khiến trà bị nước đục. Khoáng chất trong nước khi gặp polyphenol trong trà sẽ tạo kết tủa, làm trà chuyển màu và đục hơn bình thường.
2.3. Nhiệt độ nước không phù hợp
Mỗi loại trà cần một mức nhiệt riêng để “mở hương” và “trả vị”. Nhiệt độ quá cao (trên 95°C) sẽ khiến trà bị cháy, khiến nước trà trở nên đục và hăng; trong khi đó, nhiệt độ quá thấp (dưới 70°C) lại không đủ để chiết xuất hết tinh chất, khiến hương trà nhạt và màu nước không đẹp.
2.4. Thời gian ủ trà quá lâu
Nhiều người có thói quen để trà ngâm lâu với mong muốn trà đậm hơn. Tuy nhiên, điều này dễ dẫn đến việc tannin trong trà bị giải phóng quá mức, khiến vị trà chát gắt và làm trà bị nước đục. Đồng thời, hương thơm tự nhiên cũng nhanh chóng bay mất, làm giảm chất lượng tách trà.
2.5. Dụng cụ pha không sạch hoặc không phù hợp
Ấm trà, ly, phin lọc không được vệ sinh sạch sẽ hoặc bị bám dầu, bám cặn cũng có thể khiến nước trà bị vẩn đục. Ngoài ra, dùng ấm kim loại không phù hợp (như nhôm, inox kém chất lượng) cũng làm ảnh hưởng đến màu và vị trà.
3. Cách xử lý và phòng tránh tình trạng trà bị nước đục
3.1. Lựa chọn trà chất lượng cao
Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nên ưu tiên các loại trà đến từ các vùng nổi tiếng như Thái Nguyên, Mộc Châu, Bảo Lộc hay trà sen Tây Hồ được sản xuất từ quy trình chuẩn, sạch, không hóa chất. Trà ngon có màu xanh tươi, lá đều, không vụn nát và có hương thơm tự nhiên.
3.2. Sử dụng nước tinh khiết hoặc nước suối
Nước tốt là nền tảng của một ấm trà ngon. Hãy chọn nước lọc RO, nước khoáng nhẹ hoặc nước suối đóng chai có độ pH trung tính. Tránh sử dụng nước máy chưa lọc hoặc nước đã đun đi đun lại nhiều lần vì chúng dễ gây kết tủa, làm trà bị nước đục và mất mùi.
3.3. Điều chỉnh nhiệt độ nước theo từng loại trà
- Trà xanh: 70–80°C
- Trà ô long: 85–90°C
- Trà đen, trà sen: 90–95°C
- Trà thảo mộc: 95–100°C
Việc sử dụng nhiệt độ thích hợp sẽ giúp giữ được màu nước trong, vị trà dịu nhẹ và hương thơm tự nhiên.
3.4. Không nên ủ trà quá lâu
Thời gian lý tưởng để ủ trà là từ 30 giây đến 2 phút tùy loại. Nếu muốn uống trà đậm hơn, nên tăng lượng trà thay vì kéo dài thời gian ủ. Cách này giúp giữ vị thanh, màu nước đẹp và tránh trà bị nước đục.
3.5. Vệ sinh kỹ dụng cụ pha trà
Luôn rửa sạch ấm, ly và các dụng cụ pha trà sau mỗi lần sử dụng. Tránh để dầu mỡ, bã trà cũ hoặc cặn nước bám lại vì chúng có thể ảnh hưởng đến mùi vị và độ trong của nước trà.
4. Một số mẹo giúp giữ màu nước trà trong và hương bền lâu
- Rót nước từ độ cao khoảng 20–30cm để tạo luồng oxy, giúp hương trà lan tỏa tốt hơn.
- Dội nước tráng trà trong 5–10 giây trước lần pha chính để loại bỏ bụi bẩn và đánh thức hương thơm.
- Nếu sử dụng trà ướp sen hoặc trà hương, nên bảo quản kín trong hộp nhôm hoặc gốm, tránh ánh sáng và độ ẩm để giữ hương lâu dài.
5. Khi nào nên thay trà mới?
Nếu bạn đã thực hiện đúng mọi quy trình mà trà vẫn có hiện tượng đục nước, nhạt mùi, thì rất có thể nguyên nhân đến từ chính nguyên liệu. Trà để quá lâu, bị hút ẩm hoặc đã hết hạn sử dụng thường không còn giữ được chất lượng ban đầu. Trong trường hợp này, hãy mạnh dạn thay bằng loại trà mới để đảm bảo hương vị và sức khỏe.
Kết luận
Hiện tượng trà bị nước đục, ít hương không chỉ làm giảm giá trị thưởng thức mà còn ảnh hưởng đến cảm xúc của người uống. Tuy nhiên, chỉ cần chú ý từ khâu chọn trà, nguồn nước, cách pha đến vệ sinh dụng cụ, bạn hoàn toàn có thể khắc phục và nâng tầm mỗi chén trà. Trà ngon không chỉ nằm ở chất lượng nguyên liệu, mà còn phụ thuộc vào sự tinh tế của người pha – như một nghệ sĩ trong phòng trà nhỏ bé của riêng mình.