Trà xanh luôn là thức uống được rất nhiều người yêu thích. Một tách trà cũng có thể giúp người dùng xua đi những nhọc nhằn hằng ngày. Tuy nhiên, nước trà pha quá lâu thường hay biến thành màu đỏ, lý do tại sao và cách bảo quản như thế nào, hãy cùng trà Việt Thiên tìm hiểu nhé!
Lý do tại sao nước trà để lâu hay chuyển thành màu đỏ
Nhiều người hay thắc mắc rằng tại sao khi pha trà lúc đầu nước trà rất xanh, thơm ngon nhưng để ngoài không khí một thời gian màu nước lại chuyển sang màu đỏ gây mất cảm tình. Hay có những người hỏi rằng tại sao khi trà mới mua về uống thời gian đầu rất ngon nhưng để lâu thì không còn ngon như ban đầu nữa, liệu có phải nhà sản xuất đã trộn trà kém chất lượng ở dưới gói trà hay không?
Nhiều người cứ đổ lỗi cho rằng do trà chất lượng kém và đổ lỗi cho người bán hàng nhưng thực chất không phải như vậy.
Theo phương diện khoa học các đặc tính lý hóa của trà nói chung chứa nhiều chất có tính chống oxy hóa, đại diện là họ catechin, chúng có đặc tính bắt lấy các gốc tự do, làm tắt khả năng oxi hóa theo cơ chế gốc tự do vốn xảy ra rất phổ biến trong các loại dầu, mỡ, và trong cơ thể sống (một phần nguyên nhân của hiện tượng lão hóa theo thời gian). Họ catechin bao gồm các chất: gallocatechin(GC); epigallocatechin (EGC); epicatechin(EC); epigallocatechin gallate(EGCG); gallocatechin gallate(GCG); epicatechin gallate(ECG); catechin gallate(CG); gallic acid(GA), và các đồng phân quang học của chúng.
Một điều đặc biệt là các chất họ catechin bị thay đổi cấu trúc, hoạt tính dưới tác dụng của nhiệt độ, và các yếu tố môi trường. Vì thế, việc chúng tồn tại ở dạng nào trong thức uống của chúng ta phụ thuộc rất nhiều vào cách mà ta chế biến chẳng hạn như: nhiệt độ của nước dùng pha chè, loại nước(thành phần các chất hòa tan trong nước) mà ta dùng, điều kiện khí hậu,…
Trong trà thì các dạng gallate có hàm lượng nhiều nhất, và cũng ít bị biến đổi hơn các dạng khác trong quá trình chế biến do tác dụng nhiệt. Còn các dạng (+)-catechin và (-)-epicatechin sẽ có khá ít trong các loại trà sau khi pha, mặc dù đó là hai dạng có hoạt tính chống oxy hóa mà theo một số nghiên cứu là mạnh nhất trong nhóm các catechin vừa kể.
Ví dụ như: khi tăng nhiệt độ dùng để pha trà thì lượng (+)-catechin và (-)-epicatechin sẽ giảm khi đó chúng sẽ chuyển sang các dạng có ít hoạt tính hơn như EGCG, GCG,… hoặc khi để lâu ngoài không khí thì nước trà lúc đầu có màu vàng nhạt (màu sắc tùy thuộc vào từng loại trà) sẽ chuyển sang màu đỏ thẫm.
Đồng thời với quá trình đó là sự biến đổi dạng của các catechin có trong nước trà. Một số nghiên cứu cho thấy rằng pha chè ở nhiệt độ nước từ 75 đến 90 độ C là tốt nhất vì lúc đó nước chè giữ lại được nhiều nhất những dạng catechin có hoạt tính mạnh, hơn nữa sau khi pha xong thì nên dùng ngay khi nước trà còn đang nóng, với các loại nước có nhiều muối khoáng thì các catechin có hoạt tính mạnh cũng giảm đi đáng kể.
Như vậy nôm na chúng ta có thể hiểu rằng trường hợp một là trà khi để lâu ở ngoài không khí sẽ bị oxy hóa, đặc biệt khi bị ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp sẽ dẫn đến màu nước chuyển dần từ xanh sang vàng và đỏ thẫm theo thời gian, càng để lâu thì nước càng đậm màu.
Trường hợp 2 là nhiều người thường có thói quen pha trà và ngâm trà trong ấm để uống dần cả buổi hoặc cả ngày, việc ngâm trà trong ấm sẽ khiến trà bị chín nẫu, mùi vị nồng và đỏ nước. Điều kị nhất khi pha trà là không được ngâm nước trà trong ấm mà khi hãm trà xong phải rót hết nước ra ngay để tránh làm mất hương vị thơm ngon vốn có của trà. Đây là phản ứng hoàn toàn tự nhiên của trà xanh nguyên chất. Có khách nói rằng trà họ mua pha ra nước xanh để từ sáng tới chiều hoặc thậm chí để sang tận hôm sau nữa vẫn xanh ngon thì quý vị cần phải lưu ý không dùng loại trà như vậy.
Trà để mấy ngày mà nước vẫn xanh ngon thì cũng giống như sợi bún để 2 3 ngày không bị thiu chua vậy, điều đó chắc ai cũng có thể tự hiểu được vì sao.
Các yếu tố cần biết khi bảo quản trà khô
Đối với trường hợp khách hàng thắc mắc khi trà mới đầu mua về uống ngon nhưng càng về sau thì chè càng kém đi. Nguyên nhân chính của việc này chính là cách chúng ta bảo quản trà không được tốt, trà khô có tính hút ẩm, hút mùi rất cao chính vì vậy khi sản xuất đã được đóng gói hút chân không để bảo quản trà được tốt nhất. Khi hút chân không thì không khí sẽ được rút ra hết khỏi túi trà, trà không tiếp xúc được với không khí nên sẽ không diễn ra quá trình oxi hóa và giữ được chất lượng trà tốt nhất.
Nhưng khi chúng ta cắt gói ra uống nhiều người thường chỉ dùng dây nịt buộc trực tiếp luôn vào gói trà đã cắt, việc bảo quản tạm bợ như vậy khiến trà để 1 thời gian khi đã tiếp xúc lâu với không khí sẽ dần bị mất hương thơm, bị ẩm trà, đặc biệt bị oxi hóa nên càng về sau trà sẽ bị mất đi hương vị thơm ngon vốn có của nó.
Điều đó dẫn đến việc trà khi cắt ra uống để lâu pha nước sẽ bị đỏ, mất hương thơm và vị cũng kém hơn nhiều so với trà mới mua về thì bao giờ những ấm trà đầu tiên cũng thơm ngon hơn.
Ánh sáng là yếu tố quan trọng nhất
Tương tự như lá trà tươi, việc bảo quản trà khô cũng cần phải lưu đến yếu tố ánh sáng. Nên vì vậy, bạn có thể đựng trà khô trong hộp/túi kín tối màu để ánh sáng không xuyên vào. Hoặc nếu bạn đựng trong hũ thủy tinh thì nên chọn những hũ tối màu và để nơi tránh ánh nắng trực tiếp. Đặc biệt, bạn không nên bảo quản quá lâu nhé! Tủ chén, tủ bếp hoặc những nơi không chiếu ánh sáng trực là những chỗ bảo quản trà khô lý tưởng nhất.
Không khí
Bên cạnh yếu tố ánh sáng thì không khí cũng làm ảnh hưởng trực tiếp đến hương vị của trà, khiến chúng mất đi hương thơm đặc trưng nếu tiếp xúc quá lâu trong không khí. Do đó, sau khi sử dụng xong bạn nên đóng nắp hộp/túi kín lại, tránh để trà bị độ ẩm của không khí làm hỏng.
Bạn nên sắp xếp gọn gàng từng loại trà
Việc sắp xếp và phân loại trà theo từng vùng miền, mùi vị, trà mạnh hay trà nhẹ sẽ có thể giúp bạn dễ dàng lựa chọn được đúng loại trà mà mình muốn uống. Hơn nữa, bạn nên để chúng riêng theo từng loại, từng năm, từng gói khác nhau bởi mỗi loại trà đều có thời gian bảo quản và nhiệt độ bảo quản khác nhau. Trộn lẫn sẽ làm giảm hương vị đặc trưng cũng như chất lượng bảo quản.
Giữ trà trong môi trường khô ráo
Thông thường, trà khô sẽ rất dễ hút ẩm nên nếu bạn bảo quản trong môi trường ẩm ướt như tủ lạnh, gần bồn rửa,… sẽ khiến nấm mốc phát triển và xâm nhập, dẫn đến trà sẽ mau hỏng.
Cần phải ghi chú thời gian
Vấn đề ghi chú thời gian cũng vô cùng quan trọng nhưng hay bị bỏ qua nhất trong quá trình bảo quản trà.Trà khô thường có thời hạn sử dụng nhất định nên để tận hưởng được hương vị trà thơm ngon nhất bạn cần ghi chú lại thời gian như ngày sản xuất, ngày thu hoạch hay ngày hết hạn,… lên trên mỗi hũ/túi đựng nhé!
Không nên dự trữ, để dành
Do trà khô sẽ có thời hạn sử dụng ngắn nên vì vậy bạn không nên dự trữ hay để dành trong tủ đến khi có dịp thì mới dùng. Vì như vậy sẽ không thể thưởng thức được hương vị ngon nhất của trà.
Dụng cụ để bảo quản
Để bảo quản trà đúng cách, bạn chỉ nên đựng trà bằng các dụng cụ như hộp/túi kín (hiện nay nhiều người sử dụng loại hút chân không) loại nhựa dày tốt hay vật liệu thiếc, gốm sứ để các ánh sáng không xuyên vào. Nếu bạn bảo quản trà khô trong các hũ thủy tinh thì nên chọn những loại sẫm màu, đặc và để chúng ở những nơi hạn chế được ánh sáng. Lưu ý bạn chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn và không nên bảo quản lâu để vẫn giữ được vị ngon nhé!
Ngoài ra, bạn không nên bảo quản trà bằng các loại dụng cụ như túi nhựa, hũ thủy tinh trong suốt bởi ánh sáng sẽ làm oxy hóa chất của trà. Bên cạnh đó, túi giấy dày và báo cũng sẽ làm trà bị ám mùi của các loại thực phẩm khác hoặc mùi mực của báo.