Người xưa có câu: “Nhất thủy, nhì trà, tam pha, tứ bình, ngũ quần anh” khi nói về 5 yếu tố quan trọng làm nên một ly trà ngon. Trong đó “nhất thủy” là chỉ loại nước dùng để pha trà, “nhì trà” là chỉ loại trà được sử dụng để pha, “tam pha” là chỉ cách pha, “tứ bình” là để chỉ ấm pha trà, “ngũ quần anh” là chỉ người thưởng trà cùng.
I. Ảnh hưởng của chất liệu ấm trà lên chất lượng nước trà
Không giống như những yếu tố khác, người ta vẫn thường hay bỏ qua ấm trà – dụng cụ quan trọng giúp tạo nên một ly trà ngon.
Nhiều người thường nghĩ ấm trà không quan trọng và cho rằng có thể sử dụng bất kỳ loại ấm nào cũng sẽ cho ra ly trà ngon như nhau. Điều này là hoàn toàn sai lầm. Chất liệu của ấm trà ảnh hưởng nhiều đến mùi vị của trà, do với mỗi chất liệu khác nhau thì ấm trà sẽ có khả năng giữ nhiệt và tỏa nhiệt khác nhau.
Ấm trà không quyết định toàn bộ đến chất lượng nước trà, tuy nhiên đây vẫn là yếu tố quan trọng không thể bỏ qua nếu bạn muốn thưởng thức một ly trà ngon tuyệt vời.
II. Những chất liệu được sử dụng để làm ấm trà ngày nay
1. Tử Sa
Ấm Tử Sa được xem là loại ấm pha trà thượng hạng từ xưa đến nay. Loại ấm này được tạo nên từ đất sét Tử Sa (đất sét màu tím) chỉ có ở Vô Tích (Trung Quốc). Đất sét tử sa có cấu trúc hạt, thành phần kinh loại và các khoáng chất thạch anh, oxit sắt, kaolinite và mica. Đặc điểm của loại đất sét này là khả năng chịu nhiệt cao, giữ nhiệt lâu và khó bị vỡ khi gặp va chạm.
Và điểm đặc biệt nhất của loại Ấm Tử Sa này chính là ấm có khả năng hấp thụ trọn vẹn hương vị của loại trà được pha bên trong. Dùng càng lâu, ấm Tử Sa càng đượm vị, thậm chí người ta chỉ cần đổ nước sôi vào ấm rồi rót ra là nước cũng mang hương vị thơm ngon của trà. Chính vì thế, người ta chỉ dùng 1 loại trà cho 1 ấm Tử Sa để đảm bảo hương vị được đồng nhất qua những lần pha.
2. Gang
Trong trà đạo Nhật Bản, ấm gang là loại ấm được yêu thích bậc nhất. Không giống những loại ấm khác chỉ để pha trà bằng cách rót nước nóng trực tiếp vào trong, ấm gang được sử dụng để đun nước trực tiếp trên bếp. Nhờ khả năng giữ nhiệt lâu hơn so với chất liệu khác, khi pha trà bằng loại ấm này sẽ giúp trà tiết ra được toàn bộ hương vị đặc trưng.
Ấm gang hay được sử dụng tại các quán trà, câu lạc bộ thưởng trà, các trung tâm nghệ thuật về trà,… Ấm gang cũng được thiết kế đẹp mắt và lịch sự, bởi vậy chủ nhà cũng có thể sử dụng hàng ngày để tiếp khách.
3. Gốm
Ấm gốm là loại ấm trà cổ xưa nhất và được sử dụng từ thời phong kiến tại các nước Á Đông. Tại Việt Nam, ấm gốm Bát Tràng là loại ấm gốm nổi tiếng và được yêu thích nhất. Loại ấm này có khả năng chịu nhiệt và chịu lực tốt hơn nhiều so với các loại ấm gốm thông thường. Nhờ khả năng tỏa nhiệt đều, trà pha bằng ấm gốm có thể phát huy hết được mùi thơm và vị ngon của nó
4. Sứ
Ấm sứ là loại ấm phổ biến nhất thời hiện đại ngày nay. Loại ấm này có giá thành phải chăng, thiết kế đa dạng nên rất được các gia đình ưa chuộng. Khả năng giữ nhiệt của sứ khá tốt, tuy nhiên khả năng tỏa nhiệt lại không được đều như các loại ấm khác. Chính vì thế, xét về chất lượng trà pha bằng ấm sứ sẽ không thể bằng các loại ấm như ấm Tử Sa, ấm gang,…
5. Thủy Tinh
Một vài năm gần đây, ấm thủy tinh trở nên phổ biến hơn và được ưa chuộng nhờ màu sắc trong suốt, dễ phô ra màu sắc trà và lá trà bên trong. Loại ấm này thường được sử dụng để pha trà hoa hoặc các loại hồng trà, lục trà túi lọc. Do đặc tính giữ nhiệt kém và dễ vỡ nên loại ấm trà này không quá phổ biến tại gia đình, tuy nhiên tại các quán cà phê, quán trà hiện đại thì nhờ vào thiết kế mà kiểu ấm trà này rất được ưa chuộng.
